CUKRZYCOWA
Dieta cukrzycowa kierowana jest głównie do osób chorujących na cukrzycę typu 2. Jest ona najczęstszym schorzeniem metabolicznym. Szacuje się, że na całym świecie cierpi na nią 425 mln ludzi. Dodatkowo, niemal połowa diabetyków nie jest świadoma, że zmaga się z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Wzrost zachorowalności na cukrzycę jest konsekwencją powszechnego występowania nadwagi i otyłości. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna przewiduje, że w 2045 roku liczba chorych wzrośnie do 629 mln.
Mimo tego, że ten plan żywieniowy jest adresowany do cukrzyków, sprawdzi się również u osób z innymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, w tym: insulinoopornością, zespołem policystycznych jajników, hiperinsulinemią czy hipoglikemią reaktywną. Znajdzie zastosowanie także w profilaktyce chorób cywilizacyjnych oraz u osób chcących zredukować nadmierną masę ciała i jednocześnie ustrzec się przed powikłaniami jakie niesie za sobą otyłość. Przewlekła hiperglikemia może bowiem przyczynić się do rozwoju miażdżycy, uszkodzenia naczyń czy nerwów, zaburzeń metabolicznych i zmian w mięśniu sercowym.
Główne zasady
Dieta cukrzycowa to nie tylko dobór produktów, ale również odpowiednie procesy technologiczne czy kompozycja posiłków. Do głównych jej zasad należą:
Odpowiednia ilość i rodzaj węglowodanów – zgodnie z zaleceniami, węglowodany powinny stanowić 45-60% energetyczności diety. Kluczowy jest prawidłowy wybór produktów zbożowych. Warto sięgać po pełnoziarniste pieczywo (razowe, graham), płatki (owsiane, gryczane), kasze (gryczana, pęczak, orkiszowa, komosa ryżowa). Te ostatnie zawierają cenne składniki bioaktywne, wpływające na zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę, a także ogrom witamin i składników mineralnych. Ta grupa produktów zawiera również duże ilości błonnika pokarmowego, który wpływa na spowolnienie uwalniania glukozy do krwi i nie powoduje dużych jej wahań. Ograniczyć do minimum należy źródła cukrów prostych: cukier, miód, wszelkiego rodzaju słodycze (np. batony, cukierki, wypieki cukiernicze) itp.;
Bazowanie na warzywach – to właśnie ta grupa produktów powinna zajmować połowę talerza. Należy spożywać około 500-600g warzyw dziennie, przy czym większość pod postacią surową. Oprócz witamin są skarbnicą przeciwutleniaczy, które redukują stan zapalny generowany przez hiperglikemię;
Spożywanie pełnowartościowego białka – niskotłuszczowe (max 2% tłuszczu) produkty nabiałowe (ser twarogowy, jogurt naturalny, kefir, maślanka), mięso drobiowe (bez skóry), ryby ze szczególnym uwzględnieniem tych morskich (dorsz, mintaj, łosoś, tuńczyk, sola, sandacz, halibut) oraz nasiona roślin strączkowych (soczewica, groch, fasola, ciecierzyca);
Zamiana tłuszczów zwierzęcych na roślinne – tłuszcze zwierzęce (masło, smalec, tłuste wędliny, kiełbasy, czerwone mięso) są źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, których zbyt duży udział w diecie zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Do najbardziej polecanych tłuszczów roślinnych zaliczamy: oliwę z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany czy słonecznikowy, a także awokado, orzechy, nasiona i pestki;
Spożywanie owoców z dodatkiem białkowym lub tłuszczowym – owoce należy ograniczyć do jednej porcji w ciągu dnia. Ze względu na dużą zawartość cukrów prostych i szybki wzrost stężenia glukozy po ich spożyciu, nie powinny także stanowić samodzielnego posiłku. Warto wybierać te mniej dojrzałe i łączyć je z produktem nabiałowym, nasionami lub orzechami. Spowolni to proces trawienia i wchłaniania, a co za tym idzie znacząco zmniejszy wzrost glikemii poposiłkowej;
Dobór prawidłowej obróbki kulinarnej – zbyt długie gotowanie i nadmierne rozdrabnianie produktów będzie wpływało na wzrost indeksu glikemicznego. Wszystkie produkty węglowodanowe oraz warzywa należy gotować na półtwardo i unikać ich spożywania w formie puree;
Eliminacja alkoholu – alkohol nie jest wskazany, ze względu na jego hamujący wpływ na syntezę glukozy w wątrobie, co może skutkować wystąpieniem hipoglikemii. Jeżeli już zdecydujemy się na sięgnięcie po alkohol to należy zadbać o to, by nie był on spożywany na pusty żołądek;
Zwracanie uwagi na indeks glikemiczny – to wartość przypisywana produktom, które zawierają w swoim składzie węglowodany. Informuje o ich wpływie na tempo wzrostu stężenia glukozy we krwi. Dieta w cukrzycy powinna bazować na produktach o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Warto pamiętać, że zastosowanie prawidłowej obróbki kulinarnej i odpowiednie łączenie produktów może wpłynąć na obniżenie ładunku glikemicznego posiłku.
By mieć pewność, że Twoja dieta jest dobrze zbilansowana, warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia. Na rynku dostępna jest m.in. dieta cukrzycowa od Peatera (https://www.peater.net/pl/plany-zywieniowe/cukrzycowy/), opracowana specjalnie z myślą o diabetykach oraz tych, którzy zmagają się z insulinoopornością. Została stworzona przez dietetyków klinicznych zgodnie z najnowszymi zaleceniami i standardami instytutów naukowo-badawczych. Dzięki niej skutecznie schudniesz bez efektu jojo, z łatwością ustabilizujesz stężenie glukozy we krwi i obniżysz ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych.
Podsumowanie
Cierpisz na zaburzenia gospodarki węglowodanowej? Pamiętaj, by:
- wybierać węglowodany złożone o niskim IG
- sięgać po produkty o dużej zawartości błonnika
- zastępować tłuszcze zwierzęce roślinnymi
- unikać słodyczy, alkoholu i żywności przetworzonej
- regularnie podejmować aktywność fizyczną