Amarantus – skarb Inków na wyciągnięcie ręki
Szarłat – bo tak brzmi jego inna nazwa – należy do najstarszych roślin na świecie. Już Inkowie, Majowie i Aztekowie doceniali jego niezwykłe wartości odżywcze. Był jednym z podstawowych produktów, z których pozyskiwano kaszę oraz mąkę, a liście i młode pędy tej rośliny spożywano jako warzywo. W Polsce natomiast, próby uprawy i wykorzystania amarantusa rozpoczęto dopiero pod koniec XX wieku. Co ciekawe roślina ta wykazuje zdolność wiązania dwutlenku węgla z atmosfery, co ma pozytywny wpływ na redukcję efektu cieplarnianego. Amarantus można przedstawić w samych superlatywach. Zaczynając od tego, że roślina ta adaptuje się doskonale do warunków klimatycznych i środowiskowych, kończąc na jego cennych wartościach zdrowotnych.
Właściwości zdrowotne amarantusa
Amarantus, w porównaniu do innych zbóż, takich jak pszenica, ryż, kukurydza czy owies, charakteryzuje się sporą zawartością białka dobrej jakości. Spowodowane jest to obecnością wszystkich aminokwasów egzogennych, czyli takich, których organizm nie jest w stanie sam syntetyzować i należy je dostarczyć wraz z pożywieniem. Szczególnie warto zwrócić uwagę na zawartość lizyny, czyli aminokwasu niezbędnego do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Poza tym, białko szarłatu zawiera aminokwasy bogate w siarkę, czyli metioninę oraz cysteinę, które mają pozytywny wpływ na skórę i paznokcie.
Ważną cechą amarantusa jest brak gliadyny – frakcji białka glutenowego. Z tego właśnie względu jest on bezpieczny w diecie osób chorujących na celiakię lub posiadających nietolerancję czy alergię na gluten.
Nasiona szarłatu są doskonałym źródłem takich substancji mineralnych jak potas, wapń, magnez, fosfor oraz żelazo, a ich zawartością znacznie przewyższa inne zboża. Zawierają także witaminy z grupy B oraz te o właściwościach antyoksydacyjnych, tj. A, C i E. Tłuszcz zawarty w nasionach amarantusa składa się głównie z nienasyconych kwasów tłuszczowych, tj. kwas linolowy i oleinowy, oraz w mniejszej ilości z kwasu linolenowego. Składniki te mają pozytywny wpływ na pracę układu sercowo-naczyniowego, regulację ciśnienia tętniczego i stężenie cholesterolu we krwi. Mają pozytywny wpływ na pracę układu sercowo-naczyniowego, regulację ciśnienia tętniczego i stężenie cholesterolu we krwi. Tym samym zapobiega zawałom oraz miażdżycy. Również ogromną zaletą frakcji lipidowej szarłatu jest ponadprzeciętna zawartość skwalenu. Składnik ten wspomaga układ odpornościowy organizmu. Wpływa on bowiem na zwiększenie aktywności limfocytów i makrofagów, które niszczą zewnętrznych „intruzów” atakujących komórki naszego organizmu. Poza tym, skwalen posiada właściwości antyoksydacyjne, który tak samo, jak wcześniej wspomniane witaminy, chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV i innymi czynnikami zewnętrznymi, opóźniając tym samym proces starzenia się skóry.
Kulinarne zastosowanie amarantusa
Wzrost zainteresowania amarantusem spowodował, że zaczęto go wykorzystywać do produkcji różnych artykułów spożywczych. Z jego nasion otrzymuje się między innymi kaszę, mąkę, musli, płatki oraz popping.
Ekspandowanie nasion amarantusa umożliwia ich spożywanie bez wcześniejszego przygotowania. Jest to chyba najprostszy produkt do wykorzystania w eksperymentach kulinarnych. Cechuje go delikatność w smaku i zapachu, dzięki czemu możemy bez obaw modyfikować i wzbogacić ulubione potrawy. Należy jednak pamiętać, że proces ten powoduje wzrost indeksu glikemicznego szarłatu. Nie jest to jednak powód do eliminacji tego produktu z diety, ponieważ dostarcza on wiele cennych substancji. Dodatek nabiału, nasion czy orzechów skutecznie obniży ładunek glikemiczny przygotowanego posiłku. Dzięki obecności łatwo przyswajalnych węglowodanów może być pożądanym produktem w diecie sportowców, gdzie sprawdzi się idealnie np. jako dodatek do posiłków potreningowych.
Amarantus jest produktem, który może być wykorzystywany w kuchni na wiele sposobów. Posiadając jego nasiona czy też mąkę bądź popping, można przygotować szybkie i proste danie jak i wyszukany posiłek. W pierwszym kontakcie zboże to może nam nie przypaść do gustu, dlatego na początku warto wymieszać je z innymi kaszami np. jaglaną. Nasiona amarantusa, ze względu na, że są źródłem pełnowartościowego białka, są często wykorzystywane przez osoby eliminujące mięso ze swojej diety. Wegetarianie i weganie dodają go do roślinnych kotletów, zup, past kanapkowych, zapiekanek czy faszerują nim warzywa. Doskonałym sposobem na jego wykorzystanie jest również dodanie go do słodkich wypieków (batoników zbożowych, ciastek i ciast). Mąka z nasion amarantusa świetnie sprawdzi się jako dodatek do ciast chlebowych. Nie tylko podniesie wartość odżywczą produktu końcowego, ale także przyspieszy proces fermentacji ciasta.